Nga: Etem Xheladini
Në kohën kur politika ndërkombëtare matet me përkushtimin e shteteve ndaj diasporave dhe komuniteteve të tyre jashtë kufijve, shembulli i Serbisë me Listën Serbe në Kosovë ngre një pasqyrë të fuqishme për t’u reflektuar nga shtetet shqiptare, Shqipëria dhe Kosova.
Shembulli serb dhe mësimi për shqiptarët
Deklarata e fundit e Zlatan Elek, kryetar i Listës Serbe, për ndërhyrjen dhe ndikimin e shtetit serb në organizimin politik të komunitetit serb në Kosovë, nuk është vetëm një fakt politik, është një strategji shtetërore e mirëplanifikuar.
Ajo dëshmon se përmes koordinimit të ngushtë, Serbia ka arritur ta unifikojë elektoratin serb në një platformë të vetme, duke garantuar përfaqësim maksimal politik dhe institucional.
Në të kundërt, përvoja shqiptare në rajon, sidomos në Maqedoninë e Veriut, Luginën e Preshevës dhe Malin e Zi, ka treguar një mungesë të thellë të vizionit strategjik dhe bashkërendimit politik. Përfshirja e Shqipërisë dhe Kosovës në këto procese zgjedhore ka qenë shpesh jo vetëm joefektive, por në disa raste ka ndikuar negativisht duke nxitur përçarje ndërmjet subjekteve shqiptare.
Mbështetje pa strategji Kombëtare
Në shumë raste, mbështetja e ofruar nga Tirana apo Prishtina ndaj subjekteve politike shqiptare në rajon ka munguar në kritere të qarta dhe vizion afatgjatë. Janë përkrahur parti që kanë ndjekur linja të afërta me pushtetet joshqiptare, ku pjesëmarrja në pushtet është vlerësuar më shumë sesa avancimi i të drejtave kolektive të shqiptarëve.
Sloganet si “Të presim hyrjen në BE dhe NATO për të zgjidhur problemet tona” janë kthyer në justifikime për mosveprim, ndërsa komunitetet e tjera në Ballkan kanë shënuar përfitime konkrete përmes angazhimit të strukturave shtetërore të vendeve amë.
Kostoja e fragmentimit politik shqiptar
Sot, në Maqedoninë e Veriut, ekzistojnë mbi 30 parti politike shqiptare, ndërsa në të gjithë rajonin jashtë Shqipërisë dhe Kosovës, ky numër kalon 100. Ky fragmentim politik është tregues i një krize të thellë përfaqësimi dhe i mungesës së një platforme të përbashkët kombëtare. Rezultati është i qartë: shqiptarët janë më të dobët në vendimmarrje, me zëra të ndarë dhe pa ndikim të konsoliduar.
Ndërkohë, serbët në Kosovë, të organizuar nën një subjekt të vetëm, arrijnë përfaqësim maksimal dhe kontroll të plotë në komunat me shumicë serbe, falë koordinimit të drejtpërdrejtë me Beogradin.
Drejt një politike të jashtme shqiptare me fokus Kombëtar
Shqipëria dhe Kosova duhet të zhvillojnë një politikë të jashtme me theks kombëtar, jo vetëm si detyrim moral dhe historik, por si domosdoshmëri gjeopolitike për të mbrojtur interesat e shqiptarëve në rajon. Një qasje e tillë do të duhej të përfshinte:
– Unifikimin e spektrit politik shqiptar përmes platformave të përbashkëta;
– Mbështetje të kushtezuar për subjektet që kanë në qendër interesin kombëtar shqiptar;
– Krijimin e një Këshilli Kombëtar Shqiptar Rajonal, që do të shërbente si trup koordinues për përfaqësimin politik të shqiptarëve në Ballkan;
– Ndërtimin e një politike të bashkërenduar mes institucioneve të Shqipërisë dhe Kosovës për çështjet jashtë kufijve të tyre.
Çfarë do të kishte ndodhur me një politikë unifikuese shqiptare?
Nëse shqiptarët në rajon do të ishin mbështetur përmes një politike unifikuese e të mirëkoordinuar:
– Shqiptarët në Maqedoninë e Veriut do të kishin status të garantuar si bashkë, shtetformues, me gjuhën dhe flamurin kombëtar në përdorim zyrtar;
– Shqiptarët në Luginën e Preshevës do të gëzonin të drejta të barabarta në arsim, administratë dhe përfaqësim politik;
– Shqiptarët në Malin e Zi do të kishin një pozitë më të konsoliduar dhe pjesëmarrje më të drejtë në pushtet.
Koha për një Rilindje Politike Kombëtare
Shqiptarët nuk mund të vazhdojnë të jenë një popull i madh me ndikim të vogël politik për shkak të mungesës së unitetit. Është koha për një Rilindje të re politike kombëtare, e cila nuk mbështetet vetëm në ndjenja, por në strategji, organizim dhe bashkërendim institucional.
Të drejtat nuk jepen, ato fitohen. Dhe për të fituar, duhet vizion, unitet dhe veprim. Shqipëria dhe Kosova, nëse duan të jenë vërtet shtete amë, duhet të sillen si të tilla, jo vetëm në deklarata, por në politika konkrete dhe të qëndrueshme.
Shqip