Etem Xheladini
Gjuha shqipe, a do të mund të mbahet gjallë në diasporë, por edhe në trojet shqiptare jashtë shtetit amë, Republikës së Shqipërisë dhe Republikës së Kosovës?
Kohëve të fundit, gjuha shqipe po përballet me sfida serioze. Fëmijët shqiptarë në mërgim gjithnjë e më pak ndjekin mësimin fakultativ të gjuhës shqipe që organizohet në disa shtete europiane apo në vendet ku jeton diaspora shqiptare.
Kjo ndodh për shumë arsye, por një ndër to është mungesa e angazhimit të shteteve shqiptare për hapjen dhe mbështetjen e shkollave shqipe jashtë kufijve të tyre. Për pasojë, shumë fëmijë shqiptarë që jetojnë jashtë, nuk e njohin mirë gjuhën e nënës. Kjo vërehet qartë gjatë pushimeve kur ata kthehen në vendlindje dhe nuk arrijnë të komunikojnë lirshëm me familjarët e tyre – shpesh flasin vetëm në gjuhën e vendit ku jetojnë: gjermanisht, anglisht, italisht, e kështu me radhë.
Gjendja është shqetësuese edhe në trojet shqiptare jashtë Shqipërisë dhe Kosovës: në Maqedoninë e Veriut, Luginën e Preshevës dhe Mal të Zi. Në këto shtete, gjuha shqipe ende nuk ka status të barabartë me gjuhët zyrtare, dhe shpesh dokumentacioni zyrtar kërkohet në gjuhën e shtetit. Në shumë raste, as pushteti lokal nuk e zbaton përdorimin e shqipes si duhet.
Shtrohet pyetja?
Pse kaq shumë neglizhencë nga politikëbërësit shqiptarë?
Si është e mundur që një pjesë e politikës shqiptare t’i kthejë shpinën themelit të identitetit kombëtar, gjuhës shqipe, për të cilën është sakrifikuar shumë ndër shekuj?
Në të kaluarën, mësues dhe arsimdashës sakrifikuan gjithçka për të ruajtur dhe zhvilluar gjuhën dhe shkollën shqipe. Gjuha jonë është ndër më të bukurat dhe më të vjetrat në Europë dhe në botë.
Apel
U bëj thirrje të gjithë prindërve shqiptarë në diasporë që të kujdesen për mësimin dhe përdorimin e gjuhës shqipe në familje dhe në komunitet.
Po ashtu, u bëj apel prindërve shqiptarë që jetojnë në Maqedoninë e Veriut, Luginën e Preshevës dhe në Mal të Zi, që të kërkojnë krijimin e kushteve për mësim cilësor në gjuhën shqipe, me infrastrukturë bashkëkohore dhe përmbajtje të përditësuar.
Ndërsa politikanët shqiptarë, kudo që janë, duhet ta kuptojnë se ruajtja e gjuhës shqipe nuk është vetëm detyrë kulturore, por edhe përgjegjësi kombëtare.
Ajo duhet të trajtohet në mënyrë të barabartë me gjuhët e tjera europiane si anglishtja, gjermanishtja, frëngjishtja, etj.
Shqip