Plani i Trump ka gjithashtu pamjen e një marrëveshjeje ekonomike trepalëshe midis Shteteve të Bashkuara, Evropës dhe Rusisë, e cila do të përdorte 100 miliardë dollarë në asete ruse të ngrira në bankat evropiane, përveç një shume të ngjashme që pritet të vijë nga Evropa për rindërtimin e Ukrainës.
Pika 1: Sovraniteti i Ukrainës do të konfirmohet. Pika 2: Një marrëveshje mossulmimi do të lidhet midis Rusisë, Ukrainës dhe Evropës, duke i dhënë fund të gjitha “paqartësive të tridhjetë viteve të fundit”. Pika 3: “Pritet që Rusia të mos pushtojë vendet fqinje dhe NATO të mos zgjerohet më tej”. Kështu fillon plani 28-pikësh që amerikanët po negociojnë me rusët për t’i dhënë fund luftës në Ukrainë.
Ai përfshin “garanci të caktuara sigurie” për Ukrainën, e cila, megjithatë, angazhohet (pika 7) të shkruajë në Kushtetutë se nuk do të bashkohet me NATO-n. NATO, nga ana tjetër, do të përfshijë në statutet e saj “një dispozitë që thotë se Ukraina nuk do të pranohet” në organizatën Atlantike. Për më tepër, ushtria e Kievit do të kufizohet në 600,000 burra, dhe avionë luftarakë evropianë do të vendosen në Poloni për të mbrojtur Ukrainën.
Por, siç thekson deputeti ukrainas Oleksiy Goncharenko, plani i Trumpit ka gjithashtu pamjen e një marrëveshjeje ekonomike trepalëshe midis Shteteve të Bashkuara, Evropës dhe Rusisë, e cila do të përdorte 100 miliardë dollarë në asete ruse të ngrira në bankat evropiane, përveç një shume të ngjashme që pritet të vijë nga Evropa për rindërtimin e Ukrainës.
Pesëdhjetë përqind e të ardhurave do të shkonin në Shtetet e Bashkuara. Është planifikuar gjithashtu rihapja e termocentralit bërthamor Zaporizhia të pushtuar nga Rusia , me energjinë e tij që do të ndahet në mënyrë të barabartë midis Rusisë dhe Ukrainës. Sasi të tjera të paspecifikuara të aseteve të ngrira ruse pritet të investohen në projekte dypalëshe midis Uashingtonit dhe Moskës. Është planifikuar gjithashtu kthimi i Rusisë në G8 dhe heqja e sanksioneve, me riintegrimin e Moskës në ekonominë globale (pika 13). Në këmbim, Rusia nuk do të pengojë përdorimin e lumit Dnieper nga Ukraina për tregti dhe do të arrihen marrëveshje për transportin e lirë të grurit përmes Detit të Zi .
Aneksimet
Ukrainasit duhet të tërhiqen nga i gjithë Donbasi dhe të njohin sovranitetin e plotë rus. Trupat e Putinit aktualisht kanë pushtuar afërsisht 86% të këtij rajoni të rëndësishëm industrial dhe minerar në lindje të vendit dhe po përparojnë shumë ngadalë, duke kushtuar humbje të mëdha.
Ukrainasit e kanë mbrojtur atë që nga viti 2014, duke shpenzuar miliarda euro për ta fortifikuar atë dhe duke humbur vetë mijëra ushtarë. Donbasi (që përfshin Donetskun dhe Luganskun) do të binte kështu nën sovranitetin e Moskës, por do të ishte një rajon i çmilitarizuar, ku trupat ruse nuk mund të dislokoheshin.
Sa i përket dy rajoneve të tjera aktualisht të pushtuara pjesërisht nga rusët, Kherson dhe Zaporizhzhia, vijat aktuale të frontit do të ngriheshin dhe Moska do të ishte e gatshme të bënte disa lëshime të kufizuara territoriale që duhet të negociohen.
Nga perspektiva e Kremlinit, ky është një lëshim i rëndësishëm, duke pasur parasysh se që nga referendumi i rremë, i konsideruar i paligjshëm nga pjesa më e madhe e bashkësisë ndërkombëtare, i imponuar nga Moska në shtator 2022, Putini ka kërkuar vazhdimisht kontroll të plotë të rajoneve, duke përfshirë ato që ende nuk janë pushtuar nga ushtarët e tij. Në vend të kësaj, merret si e mirëqenë që Kievi do të heqë dorë nga sovraniteti i tij mbi Krimenë , të cilën e pushtoi 11 vjet më parë.
Plani përcakton gjithashtu që të gjithë të burgosurit e luftës dhe trupat e të rënëve do të shkëmbehen; të gjithë civilët e ndaluar, përfshirë fëmijët, do të lirohen.
Çarmatimi i Ukrainës
Një pikë e diskutueshme ka të bëjë me forcat e armatosura ukrainase. Tema nuk është e re. Emisarët e Putinit e ngritën atë gjatë negociatave dypalëshe (të dështuara) të mbajtura në Turqi në javët pas pushtimit të shkurtit 2022. Në atë kohë, rusët kërkuan që Ukraina të kishte një maksimum prej 100,000 ushtarësh . Tani shifra do të ishte vetëm 600,000 (por sot i gjithë aparati ushtarak është i mobilizuar rreth 1.3 milion). Për më tepër, Kievi është i përkushtuar të jetë një ” shtet pa armë bërthamore ” në përputhje me traktatet e mospërhapjes.
Garancitë
Ukrainasit janë thellësisht të indinjuar nga tradhtia e Rusisë ndaj Marrëveshjeve të Bukureshtit të vitit 1994. Ukrainasit ranë dakord të kthenin 2,000 armë bërthamore sovjetike. Në këmbim, Rusia, Kina, Shtetet e Bashkuara dhe Evropa u zotuan të garantonin paprekshmërinë e kufijve të vendosur në vitin 1991. Por dy dekada më vonë, Putini e shkeli marrëveshjen dhe bashkësia ndërkombëtare mbeti pasive.
Prandaj kërkesa e Ukrainës për t’u bashkuar me NATO-n. Pakti i ri përsërit “jo”-në e NATO-s dhe, më e rëndësishmja, mohon mundësinë e stacionimit të trupave aleate në Ukrainë. Kjo bllokon iniciativën anglo-franceze për të dërguar një kontingjent paqeruajtës . Nën titullin “garanci”, plani shpjegon: “Nëse Ukraina pushton, Rusia do të humbasë të gjitha garancitë”; nëse Rusia pushton Ukrainën, “përveç një përgjigjeje të koordinuar ushtarake, të gjitha sanksionet globale do të rivendosen”; nëse Ukraina lëshon raketa drejt Moskës ose Shën Petersburgut pa arsye, “garancitë e sigurisë do të pavlefshme”.
Gjuha dhe kultura
Përshtypja është se Putini dëshiron ta shndërrojë Ukrainën në një përsëritje të Krimesë dhe synon të pushtojë diplomatikisht atë që nuk arriti ta pushtojë. Plani flet për njohjen e rusishtes si gjuhë zyrtare në të njëjtin nivel me ukrainishten, heqjen e të gjitha kufizimeve ndaj Patriarkanës Ruse dhe nevojën për të “denazifikuar” vendin.
Marrëveshja do të jetë “ligjërisht e detyrueshme” dhe “zbatimi i saj”, siç parashikohet në marrëveshjen e Gazës, “do të monitorohet dhe garantohet nga Këshilli i Paqes, i udhëhequr nga Trump”. Pasi palët të pranojnë memorandumin dhe tërhiqen, “armëpushimi do të hyjë në fuqi”. Pika 25 përcakton që zgjedhjet të mbahen në Ukrainë “brenda 100 ditëve nga nënshkrimi i marrëveshjeve”. Por kjo duket si një dredhi propagande për të ndërhyrë në qeverinë e tij dhe për të vendosur një njeri besnik ndaj Moskës në krye të Kievit./Corriere della Sera
Shqip