Ndërsa Serbia vazhdon të ushqejë paqëndrueshmëri në Ballkanin Perëndimor, ShBA ka vendosur sanksione anti-korrupsionit kundër shefit serb të inteligjencës, Aleksandar Vulin.
Presidenti serb Aleksandar Vuçiq nxitoi në mbrojtje të Vulinit, duke pretenduar se akuzat për korrupsion janë të pabaza. Asnjë “kokainë nuk u gjet në zyrën e Vulinit, por në Shtëpinë e Bardhë”, deklaroi Vuçiqi, duke provokuar Uashingtonin mbi skandalin e fundit në lidhje me zbulimin e drogës së klasit A në West Wing.
Vulini jo vetëm që është i korruptuar, por gjithashtu ka luajtur një rol të rëndësishëm në kultivimin e ndikimit rus në Ballkan dhe destabilizimin e rajonit. Administrata Biden meriton kredit për sanksionimin e tij më në fund. Megjithatë, që këto sanksione të kenë ndonjë efekt të vërtetë, Bashkimi Evropian dhe Mbretëria e Bashkuar duhet të rriten gjithashtu.
Vulini shërbeu si ministër i mbrojtjes i Serbisë nga viti 2017 deri në vitin 2020 dhe më pas si ministër i brendshëm deri në vitin 2022. Në fund të vitit të kaluar, Beogradi njoftoi se ai do të merrte detyrën e kreut të Agjencisë së Inteligjencës së Sigurisë të Serbisë, BIA.
Departamenti Amerikan i Thesarit akuzoi Vulinin për përfshirje në “krimin e organizuar transnacional, trafik të paligjshëm të narkotikëve dhe keqpërdorim të postit publik” për përfitime personale dhe politike. Shefi i inteligjencës, i cili më parë drejtonte ministritë e mbrojtjes dhe të brendshme të Serbisë, ka përdorur gjithashtu pozicionet e tij për të lehtësuar ndikimin keqdashës rus në rajon, pretendoi Thesari.
Shfrytëzimi i korrupsionit në Ballkanin Perëndimor është thelbësor në përpjekjet e Kremlinit për të kultivuar ndikim në rajon. Moska ka përdorur aktorë të korruptuar si Vulin për të shfrytëzuar ndarjet ekonomike, etnike dhe fetare në rajon, duke mbjellë destabilitet për të sfiduar dhe minuar Perëndimin.
Vulini ka kultivuar një marrëdhënie të fortë me aparatin rus të sigurisë. Në vitin 2021, ndërsa shërbente si ministër i brendshëm, ai u takua me Sekretarin e Këshillit të Sigurimit rus, Nikolai Patrushev për të premtuar bashkëpunim në luftën kundër “revolucioneve me ngjyra”; termi i Moskës për kryengritjet popullore pro-perëndimore kundër regjimeve autoritare.
Në të njëjtin vit, inteligjenca serbe thuhet se ka përgjuar një seminar të opozitës ruse të mbajtur në Beograd. Vulini dyshohet se më pas ia dorëzoi transkriptet Patrushevit, duke çuar në arrestimin e anëtarit të opozitës ruse që drejtoi seminarin.
Edhe pse kultivon ndikimin rus, Vulini ka promovuar gjithashtu ambiciet destabilizuese rajonale të Beogradit. Avokat për një kohë të gjatë i ish-presidentit serb dhe kriminelit të luftës Slobodan Millosheviq, Vulini ka promovuar konceptin e “Botës serbe”. Qëllimi është të bashkohen të gjithë serbët brenda një etno-shteti të vetëm, të udhëhequr nga Vuçiqi.
Në maj, serbët në veri të Kosovës plagosën më shumë se 30 anëtarë të forcave paqeruajtëse të NATO-s pas konfrontimeve në veri të Kosovës. Serbia ka përdorur taktikën e saj të preferuar që është përshkallëzimi dhe më pas de-përshkallëzimi i krizës në Kosovë dhe përdorimi i saj si mjet pazaresh me Perëndimin. Përfaqësuesi i Serbisë në Bosnje dhe Hercegovinë, Milorad Dodik, së fundmi ka kërcënuar me shkëputje.
Ndërsa Vulini përballet me akuzat për lehtësimin e ndikimit të Rusisë në Serbi dhe përfshirjen në krimin e organizuar dhe trafikun e drogës, Vuçiqi u përpoq të largonte vëmendjen nga këto keqbërje të brendshme. Në një manovër tipike taktike, ai u bëri thirrje grupeve të së djathtës ekstreme pro-ruse të Serbisë, duke thënë se “Aleksandar Vulin nuk u sanksionua për asnjë krim apo korrupsion apo çfarëdo tjetër, por për shkak të pozicionit të tij ndaj Federatës Ruse”. Vuçiqi i minimizoi më tej sanksionet duke theksuar se edhe ai ishte sanksionuar në vitin 1999 kur shërbeu si Ministër i Informacionit në qeverinë e Millosheviqit.
Pavarësisht shpresave të ShBA-së se Serbia do t’i harmonizojë politikat e saj me BE-në, Beogradi ka rezistuar. Gjatë një vizite në gusht 2022 në Moskë, Vulini siguroi Ministrin e Jashtëm rus Sergej Lavrov se Beogradi nuk do të bashkohej me Perëndimin në përpjekjen për të izoluar Rusinë. “Serbia është i vetmi shtet në Evropë që nuk ka vendosur sanksione dhe nuk ka qenë pjesë e histerisë anti-ruse”, tha Vulini. Në fakt, Serbia është shfaqur si një juridiksion kyç për shmangien e sanksioneve ruse. Në vitin 2022, mbi 1020 kompani ruse u themeluan në Serbi – një rritje më e madhe se 12-fish nga viti i kaluar.
Sanksionimi i Vulinit nga administrata Biden është një hap në drejtimin e duhur, i cili është zotuar se do të godasë si korrupsionin ashtu edhe ndikimin malinj rus dhe evazionin e sanksioneve. Sanksionet e ShBA-së të vendosura javën e kaluar ngrijnë çdo pronë dhe aset me bazë në ShBA në pronësi të Vulinit dhe ndalojnë kompanitë amerikane të bëjnë biznes me subjektet që ai i zotëron dhe është aksionar kryesor. Emërtimi i Vulinit vjen pas sanksioneve të ngjashme amerikane të vendosura kundër aktorëve të tjerë ballkanikë për përfshirje në korrupsion, minimin e demokracisë ose destabilizimin e rajonit.
Por nëse BE-ja dhe Britania e Madhe nuk vendosin masa të ngjashme, sanksionet nuk do të jenë aq të dhimbshme për Vulinin ose shokët e tij ballkanas, të cilët priren të bëjnë pjesën më të madhe të biznesit dhe pushimet e tyre në Evropë. BE-ja, në veçanti, preferon karotat para shkopinjve, por stimujt ekonomikë nuk do të ndryshojnë agjendën e sigurisë së Vuçiqit për rajonin.
Perëndimi duhet të bëjë një punë më të mirë për të imponuar kosto ndaj aktorëve shkatërrues të Ballkanit. Por për ta bërë këtë në mënyrë efektive, Perëndimi duhet të veprojë si një. Uashingtoni e ka rrokullisur topin. Tani është koha që Evropa të ngrihet dhe të bëjë pjesën e saj.
Shkrimi origjinal është publikuar në KyivPost, dhe është përkthyer nga Klankosova.tv
Dr. Ivana Stradner fokusohet në sigurinë e informacionit të Rusisë dhe ndikimin rus në organizatat ndërkombëtare. Ajo është këshilltare e Fondacionit për Mbrojtjen e Demokracive dhe një Vizitore Hulumtuese Jeane Kirkpatrick në Institutin Amerikan të Ndërmarrjeve në Uashington, ku puna e saj përqendrohet në strategjitë e sigurisë dhe doktrinat ushtarake të Rusisë në lidhje me operacionet e informacionit. Ajo ka punuar si studiuese vizitore në Universitetin e Harvardit dhe pedagoge për një sërë universitetesh, duke përfshirë Universitetin e Kalifornisë, Berkeley, Shkollën e Drejtësisë.
Elaine Dezenski është Drejtore e Lartë dhe Drejtore e Qendrës për Fuqinë Ekonomike dhe Financiare në Fondacionin për Mbrojtjen e Demokracive.
