Kryediplomati turk: Armët bërthamore të Izraelit, sekret i njohur por i papranuar për shumë vjet

Ministri i Jashtëm turk Hakan Fidan shprehu shqetësime se posedimi i vazhdueshëm i armëve bërthamore nga Izraeli mund të rrisë garën nukleare, duke çuar në një situatë të pafavorshme, transmeton Anadolu.

“Posedimi i vazhdueshëm i armëve bërthamore nga Izraeli, i shoqëruar me dështimin për të denuklearizuar rajonin, do të përshkallëzojë garën e armëve bërthamore, duke çuar në rritjen e nuklearizimit në zonë. Kjo nuk është një situatë e favorshme si për rajonin, ashtu edhe për botën”, tha Fidan në një intervistë me kanalin “Al Jazeera”.

“Posedimi i armëve bërthamore nga Izraeli ka qenë një sekret i njohur por i papranuar për shumë vjet – një fakt që të gjithë e dinë, por askush nuk e ka pranuar. Ne shohim se Izraeli ka zhvilluar aftësinë e tij bërthamore duke mos u bërë palë e Traktatit për Mospërhapjen e Armëve Bërthamore dhe ne gjithashtu e dimë se ka marrë mbështetje të konsiderueshme si nga ShBA-ja, ashtu edhe nga Evropa në këtë drejtim. Pra, kjo nuk është sekret”, tha ai.

Ministri theksoi nevojën për denuklearizimin e plotë të rajonit apo vendeve të tjera për të ndërmarrë hapa për të rritur sigurinë e tyre, duke theksuar urgjencën për të gjetur zgjidhje për çështjen kritike strategjike.

Duke nënvizuar përparimin e rëndësishëm të bërë gjatë Samitit të Jashtëzakonshëm Arabo-Islam të mbajtur në Riad javën e kaluar, Fidan theksoi se ai ishte një pikë kthese në nxitjen e bashkëpunimit dhe solidaritetit midis vendeve muslimane.

Lidhur me efektin konkret të vendimeve të marra, ai theksoi urgjencën për të ndalur gjakderdhjen në Gaza dhe për të siguruar dërgimin e shpejtë të ndihmës. Ai tha se vendet muslimane tani duan të zgjidhin çështjen e Gazës duke përdorur të gjitha mjetet diplomatike dhe humanitare.

Vendet muslimane janë aktualisht të bashkuara në një grup veprimi të përbërë nga Türkiye, Indonezia, Nigeria, Jordania, Egjipti, Katari dhe Arabia Saudite. Përfaqësuesit pritet t’i fillojnë përpjekjet diplomatike në kryeqytete të ndryshme duke filluar nga java e ardhshme, tha ai.

Si Organizata e Bashkëpunimit Islam (OBI), ashtu edhe Liga Arabe luajnë role vendimtare në adresimin e krizës së Gazës në skenën ndërkombëtare, tha ai.

Në lidhje me procesin e vendimmarrjes të Ankarasë, Fidan tha se preferenca e Türkiyes është të veprojë në mënyrë kolektive me kombet e tjera për të maksimizuar efektin e masave të tyre.

Qëndrimi i Türkiyes ndaj Hamasit

Türkiye nuk e konsideron Hamasin organizatë terroriste. Hamasi vepron si një parti politike brenda sistemit shtetëror palestinez dhe është një realitet i lindur nga kushtet e pushtimit, tha Fidan.

“Ne jemi një vend që e njeh shtetin e Palestinës dhe së bashku me ne, afro 140 vende e njohin atë. Prandaj, ne nuk i nënshtrojmë partitë që veprojnë brenda cilitdo shtet ndaj një klasifikimi terrorist ose joterrorist”, tha ai.

Fidan shprehu gjithashtu besimin se sapo të përfundojë pushtimi, organizata si Hamasi do të riintegrohen në jetën normale.

“Ne sinqerisht nuk pajtohemi që çështja se kush do ta qeverisë Gazën pa një zgjidhje me dy shtete është e vlefshme. Gaza ishte tashmë nën qeverisje përpara konfliktit dhe mund të vazhdojë të qeverisë veten. Gaza nuk ka problem me vetëqeverisjen. Çështja reale në Gaza është se ajo po mbahet nën okupim, po u nënshtrohet sulmeve të vazhdueshme dhe shkatërrimit të infrastrukturës së saj”, shtoi ai.

Duke prekur çështjen e shkëmbimit të të burgosurve, Fidan vlerësoi përpjekjet e gjera të Katarit dhe kontributin e Türkiyes për zgjidhjen e krizës. Ai vlerësoi përpjekjet e Egjiptit në pikën kufitare Rafah për ndihmë humanitare dhe vuri në dukje iniciativat e vazhdueshme diplomatike për të lehtësuar ndihmën përmes portit Al-Arish.

Përpjekjet e Türkiyes për të inicuar një platformë të përbashkët për krizën e Gazës

Zyrtarët turq, të udhëhequr nga Fidan, po punojnë në mënyrë aktive për të krijuar një platformë të përbashkët në lidhje me krizën e Gazës.

Kur u pyet nëse Türkiye do të marrë drejtimin në krijimin e një blloku të ngjashëm me bojkotin ekonomik, politik dhe ushtarak të ndjekur nga ShBA-ja kundër Rusisë gjatë luftës në Ukrainë, Fidan tha se nuk ka pengesa për një nismë të tillë. Ai theksoi se tema është aktualisht në agjendën e Türkiyes.

Fidan tha se hapat fillestarë janë ndërmarrë, duke theksuar fillimin e diskutimeve brenda OBI-së.

Një ngjarje të organizuar nga zonja e parë Emine Erdoğan, ku zonjat e para dhe përfaqësuesit e vendeve nga e gjithë bota u mblodhën në Istanbul gjatë Samitit Të Bashkuar për Paqen në Palestinë, Fidan e përshkroi si përpjekje fillestare.

Fokusi kryesor qëndron në krijimin e një platforme të përbashkët fillimisht me anëtarët e botës muslimane dhe arabe, nëpërmjet organizatave si OBI-ja dhe Liga Arabe.

Duke folur mbi atë se pse Türkiye vonoi bojkotimin e Izraelit dhe tërheqjen e ambasadorit të saj, ai tha se veprimet e koordinuara me vendet e tjera me shumicë muslimane ishin thelbësore për një përgjigje më efektive.

Duke theksuar rolin kyç të ShBA-së në krizë, ai shprehu shqetësimet për heshtjen e botës perëndimore ndaj mizorive në Gaza.

Türkiye po kërkon të ndërtojë një koalicion me vendet muslimane dhe kombet arabe dhe më vonë të zgjerojë solidaritetin e saj në Amerikën Latine, Afrikë dhe vende të tjera në OKB, tha ai.