Bletët rrisin distancën sociale kur kosherja e tyre është nën kërcënimin e një paraziti, zbulon një studim i ri i udhëhequr nga një ekip ndërkombëtar që përfshin studiues në UCL dhe Universitetin e Sassarit, Itali.
Studimi, i botuar në Science Advances, tregoi se kolonitë e bletëve reagojnë ndaj infektimit nga një marimangat e dëmshme duke modifikuar përdorimin e hapësirës dhe ndërveprimet midis shokëve të folesë për të rritur distancën sociale midis bletëve të reja dhe të vjetra.
Bashkautori Dr. Alessandro Cini (Qendra UCL për Kërkimin e Biodiversitetit dhe Mjedisit, UCL Biosciences) tha: “Këtu kemi dhënë provat e para që bletët modifikojnë ndërveprimet e tyre shoqërore dhe se si lëvizin nëpër kosheret e tyre në përgjigje të një paraziti të zakonshëm.
“Bletët e mjaltit janë një kafshë sociale, pasi ato përfitojnë nga ndarja e përgjegjësive dhe ndërveprimeve të tilla si kujdesi i ndërsjellë, por kur ato aktivitete sociale mund të rrisin rrezikun e infektimit, bletët duket se kanë evoluar për të balancuar rreziqet dhe përfitimet duke adoptuar distancimin social. ”
Midis kafshëve, shembuj të distancimit social janë gjetur në specie shumë të ndryshme të ndara nga miliona vjet evolucion: nga babunë që kanë më pak gjasa të pastrojnë individë me infeksione gastrointestinale deri te milingonat e infektuara me një kërpudhat patogjene që e zhvendosin veten në periferi të shoqërisë së milingonave.
Studimi i ri vlerësoi nëse prania e mite ektoparazitit Varroa në kolonitë e bletëve shkaktoi ndryshime në organizimin shoqëror që mund të reduktonte përhapjen e parazitit në zgjua. Ndër faktorët e stresit që prekin bletët, marimangat Varroa është një nga armiqtë kryesorë pasi shkakton një sërë efektesh të dëmshme te bletët në nivel individual dhe koloni, duke përfshirë transmetimin e virusit.
Kolonitë e bletëve organizohen në dy ndarje kryesore: pjesa e jashtme e zënë nga foragjerët dhe pjesa më e brendshme e banuar nga infermieret, mbretëresha dhe pjelljet. Ky ndarje hapësinore brenda kolonisë çon në një frekuencë më të ulët të ndërveprimeve midis dy ndarjeve sesa ato brenda secilës ndarje dhe lejon që individët më të vlefshëm (mbretëresha, bletët e reja dhe pjellat) të mbrohen nga mjedisi i jashtëm dhe kështu nga ardhja e sëmundjeve.
Duke krahasuar kolonitë që ishin ose jo të infektuara nga marimangat Varroa, studiuesit zbuluan se një sjellje, vallëzimi i ushqimit, që mund të rrisë transmetimin e marimangave, ndodhte më rrallë në pjesët qendrore të kosheres nëse ajo ishte e infektuar. Ata zbuluan gjithashtu se sjelljet e kujdesit u përqendruan më shumë në kosheren qendrore. Studiuesit thonë se duket se në përgjithësi, foragjerët (bletët e vjetra) lëvizin drejt periferisë së folesë, ndërsa bletët e reja infermiere dhe kujdestare lëvizin drejt qendrës së saj, në përgjigje të një infektimi, për të rritur distancën midis dy grupeve.
Autorja kryesore Dr. Michelina Pusceddu (Dipartimento di Agraria, Universiteti i Sassarit) tha: “Rritja e vëzhguar në distancën sociale midis dy grupeve të bletëve brenda të njëjtës koloni të infektuar nga parazitët përfaqëson një aspekt të ri dhe, në disa mënyra, befasues se si bletët kanë evoluar për të luftuar patogjenët dhe parazitët.
“Aftësia e tyre për të përshtatur strukturën e tyre sociale dhe për të reduktuar kontaktin midis individëve në përgjigje të një kërcënimi sëmundjeje u lejon atyre të maksimizojnë përfitimet e ndërveprimeve shoqërore aty ku është e mundur dhe të minimizojnë rrezikun e sëmundjeve infektive kur është e nevojshme.
“Kolonitë e bletëve ofrojnë një model ideal për të studiuar distancimin shoqëror dhe për të kuptuar plotësisht vlerën dhe efektivitetin e kësaj sjelljeje.
