Gjykata e Lartë e SHBA-së refuzon ‘diskriminim pozitiv’ për pranimet në universitet

Gjykata e Lartë e Shteteve të Bashkuara të Amerikës ka vendosur që raca nuk mund të konsiderohet më një faktor për pranim në universitete.

Vendimi historik përmbys politikat e vjetra disa dekada të SHBA-së mbi të ashtuquajturin ‘veprim afirmativ’, i njohur gjithashtu si diskriminim pozitiv.

Rastet për të cilat vendosi gjykata kishin të bënin me pranimet në Harvard dhe Universitetin e Karolinës së Veriut (UNC).

Me këtë veprim gjykata ndaloi ‘diskriminimin pozitiv’ që ishte përdorur prej kohësh për të rritur numrin e studentëve me ngjyrë, hispanikë dhe të tjerë të pakicave të nënpërfaqësuara në kampuset amerikane.

Vendimi do të detyrojë shumë kolegje dhe universitete të rishikojnë politikat e tyre të pranimit të studentëve pasi gjyqtarët me rastin e marrjes së vendimit thanë se kjo formë e diskriminimit pozitiv shkelte parimet e Kushtetutës së SHBA-së për trajtim të barabartë.

Duke folur në Shtëpinë e Bardhë, presidenti demokrat, Joe Biden, tha se ai nuk ishte plotësisht dakord me vendimin.

Biden u kërkoi kolegjeve të mos braktisin angazhimin e tyre për të pasur regjistrime të ndryshme studentësh.

I pyetur nga një gazetar nëse kjo është “një gjykatë mashtruese”, Biden u përgjigj duke thënë se “kjo nuk është një gjykatë normale”.

Shefi i drejtësisë, John Roberts, shkroi se “shumë universitete për një kohë të gjatë kanë arritur gabimisht në përfundimin se guri i provës së identitetit të një individi nuk janë sfidat me të cilat përballet, aftësitë e ndërtuara ose mësimet e nxjerra, por ngjyra e lëkurës së tyre”.

“Procesi i pranimeve në Harvard mbështetet në stereotipin e dëmshëm se ‘një student me ngjyrë zakonisht mund të sjellë diçka që një i bardhë nuk mund ta ofrojë”, shkroi Roberts.

Gjyqtari Clarence Thomas, një konservator që ka bërë thirrje për një kohë të gjatë për t’i dhënë fund veprimeve afirmative, shkroi se programe të tilla ishin “në mënyrë të dukshme antikushtetuese”.

“Drejtësia e vetëshpallur e universiteteve nuk u jep atyre leje për të diskriminuar në bazë të racës,” tha ai.

Midis gjyqtarëve liberalë që kundërshtuan ishte, Sonia Sotomayor, e cila shkroi se vendimi “hodhi poshtë dekada me precedent dhe përparim të rëndësishëm”.

Ajo tha se vendimi “çimenton një rregull sipërfaqësor të verbërisë së ngjyrave si një parim kushtetues në një shoqëri endemike të segreguar”.

Sipas Harvardit, rreth 40 për qind e kolegjeve dhe universiteteve e konsiderojnë racën në një farë mënyre.

Grupi i Blum në paditë e ngritura në vitin 2014 akuzoi Universitetin e Karolinës Veriore për diskriminim të aplikantëve të bardhë dhe aziatikë amerikanë dhe Harvardin për paragjykim ndaj aplikantëve aziatikë amerikanë.

Harvard dhe Universitetin e Karolinës Veriore kanë thënë se përdorin racën vetëm si një faktor në një mori vlerësimesh të individualizuara për pranim pa kuota – të lejuara sipas precedentëve të mëparshëm të Gjykatës së Lartë – dhe se frenimi i shqyrtimit të saj do të shkaktonte një rënie të konsiderueshme në regjistrimin e studentëve nga grupet e nënpërfaqësuara.

Veprimet afirmative i kishin rezistuar shqyrtimit të Gjykatës së Lartë për dekada.

Shtetet e Bashkuara janë një komb që ka luftuar për një kohë të gjatë me çështjet e racës, që daton nga historia e tij e skllavërisë së njerëzve me ngjyrë që përfundoi vetëm pas një lufte civile, lëvizjes për të drejtat civile të viteve 1950 dhe 1960 dhe në vitet e fundit protestat e drejtësisë racore që pasuan vrasjet policore të afro-amerikanëve.