VIDEO/Ministri Perinski intervistë eksluzive për “Lideri.Mk”: Jam krenar që emri im përmendet si kandidat i mundshëm për kryetar të Shkupit

Shkup, 13 Nëntor – Ministria e pushtetit lokal, muajt e fundit ka fituar në peshë që ndoshta asnjëherë nuk e ka pasurmë parë. Shkak për këtë gjithsesi janë 100 milionë eurot që do t’u vihen në dispozicion komunave nga buxheti qendror për realizimin e një sërë projektesh kapitale, respektivisht 274 projekteve të tilla, që tashmë kanë kaluar, por që numri mund të rritet pas 15 nëntorit, afat plotësues që u është dhënë disa komunave për kompletim të dokumentacionit. Implementimin e këtyre projeteve do ta mbikqyrë një trup qeveritar I formuar mes gjashtë ministrive, ku Ministria e pushtetit lokal do të kuaj rol të rëndësishëm.

Lidhur me këto tema, por edhe me paralajmërimin se vitin e ardhshëm komunave do t’u ndahen edhe 250 milionë euro pprojekte kapitale që nuk mund t’I realizojnë nga buxhetet e tyre, ministri për pushtet lokal Zllatko Perinski flet në një intervistë ekskluzive për portalin Lideri.mk.
Në një pjesë të madhe të intervistës, ai flet për gjendjen e rëndë në qytetin e Shkupit, duke paralajmëruar masa të caktuara për përmirësim të gjendjes edhe pse ankohet se udhëehqësia aktuale e qytetit refuzon çdo lloj komunikimi për tejkalim të vështirësive dhe se nga kjo më së tepërmi e pësojnë qytetarët. Gjatë intervistës ministri Perinski flet edhe për ndryshimet e paralajmëruara të Ligjit për vetqeverisjel lokale, I cili është në fuqi që nga viti 2005 dhe për risinë kryesore, që është mundësia në të ardhmen për shkakrim (revokim) të kryetarit të komunës përmes referendumit.

Ai e konfirmon se emri i tij përmendet në mesin e emrave si kandidat i mundshëm nga radhët e VMRO-DPMNE-së për kryetar të Shkupit, duke theksuar se është krenar për këtë fakt, por duke shtuar se fjalën e fundit do ta kenë organet partiake.
Intervistën e plotë me ministrin Perinski mund ta përcillni në videon në vijim:

Lideri: Çështja më aktuale janë mjetet e ndara nga Qeveria për komunat për projekte zhvillimore kapitale. Cila është përshtypja juaj si ministër i këtij resori për projektet me të cilat kanë konkuruar komunat, janë në suaza të pritjeve, apo keni pritur më tepër?
Perinski: Fillimisht më lejoni të them se ne si Qeveri ishim pozitivisht të surprizuar nga kapaciteti të cilin e treguan komunat gjatë aplikimit, gjatë afatit për dorëzimin e formularëve aplikues. Pranuam 358 propozim projekte aplikuese të cilat i dorëzuan komunat deri tek 6 ministritë resoriale, përmes të cilave prakitikisht do të realizohet i tërë procesi i financimit. Prej tyre, në fazën e parë kaluan 274 projekte, në vlerë prej pak më tepër se 4.1 miliardë denarëve. Siç e kemi informuar tashmë opinionin, Qeveria në mbledhjen e parafundit, nëse mbaj mend mirë, afatin për rikopmpletimin e dokumentacionit, sepse u përballëm me një problem që disa komuna nuk kishin dokuemntacion të kompletuar teknik, kështu që duke e vërejtur këtë sfidë si vërejtje nga ana e kryetarëve të komunave, afatin për rikompletim të dokumentacionit e vazhduam deri më 15 nëntor, me qëllim të vetëm që sa më shumë mjete nga ato 6 miliardë denarët fillestarë të vendosen në disponim të komunave.
Metë vërtetë ishte e larmishme fotografia me të cilën aplikuan komunat. Më së tepërmi ishin projekte kapitale infrastrukturore sepse për atë edhe ishte thirrja e shpallur, ato projekte infrastrukturore të cilat vetë komunat në bazë të kondicionit të tyre financiar, në bazë të performansit të tyre buxhetor, nuk munden t’i realizojnë. Prandaj ne vlerësuam se si shtet duhet të ju ofrojmë mjete në disponim nga buxheti qendror, me qëllim që punët më të mëdha t’i finansojmë nga buxheti. Kështu edhe vepruma dhe presim që në këtë mënyrë jo vetëm që do të përmirësojë kualitetin e jetesës së qytetarëve në kuadër të komunave, por në njëfarë mënyrë do ta dinamizojë edhe ekonomimnë, sepse me të vërtetë bëhet fjalë për mjete të larta që do të hyjnë. Për këtë arsye vlerësojmë dhe jemi të bindur se kemi krijuar një “win-win” moment, në mënyrë që edhe do të dinamizohet ekonomia, por edhe cikli investees, i cili për fat të keq në shtatë-tetë vitet e kaluara ishte i ndërprerë, ose nuk ishte në nivel adekuat.
Për vitin e ardhshëm janë planifikuar 250 milionë euro, respektivisht 15 miliardë denarë që do të dedikohen për komunat dhe do të jenë për projekte infrastrukturore dhe kapitale.
Çka dëshirojmë në esencë të arrijmë me këtë masë intervenuese? Kur mendojmë dhe dëshirojmë që shteti të zhvillohet njësoj, patjetër duhet paraprakisht t’i zgjidhim bevojat fillestare të qytetarëve. Nuk mund të themi se do ta zhvillojmë shtetin njësoj, përmes 8 rajoneve planore, kur në pjesën më të madhe të komunave rurale ende kemi probleme siç janë problemi i furnizimit me ujë, problemet me sistemet e kanalizimit, rrugë joadekuate, e kështu me radhë,… Prandaj themi se fillimisht duhet ta zgjidhim detyrën e shtëpisë, t’i zgjidhim problemet dhe sfidat themelore, që pastaj të mund të temi se njësoj do ta zhvillojmë Republikën e Maqedonisë, në suaza të shkallës së zhvillimit të rajoneve. Kjo është esenca. Disa herë na akuzuan se këto thirrje për komunat kanë të bëjnë me disa komuna, favorizim të disa komunave në prag të zgjedhjeve lokale, e kështu me radhë, por me vetë faktin se pranuam 274 projekte nga të gjitha komunat, të gjitha këto akuza ranë në ujë. Unë shpresoj se në periudhën deri më 15 nëntor, ato komuna të cilat nuk e kanë kompletuar deri në fund dokumentacionin e tyre, do ta shfrytëzojnë mundësinë ta bëjnë këtë dhe të marin një pjesë të këtij kulaçi që është dedikuar për infrastrukturën.

Thatë se jeni i kënaqur nga projektet që janë dorëzuar, a jeni optimisit se komunat do të arrijnë t’i implementojnë ato projekte ashtu siç i kanë parashikuar?

Perinski: Kemi menduar shumë se si t’a konceptojmë këtë thirrje publike…

Lideri: Si do ta mbikqyrni si pushtet qendror implementimin e këtyre projekteve?
Perinski: Nuk duam të imponojmë si pushtet qëndror dhe t’u themi komunave duhet ta bëni këtë, ose duhet ta bëni atë. Përkundrazi, lejuam që komunat të vendosin se me cilat projekte do të aplikojnë, sepse vlerësuam se kryetarët e komunave janë ata që më së miri i dinë nevojat e njësive të vetëqeverisjes lokale. Lidhur me procesin e implementimit, që është tërësisht në dorë të kryetarëve të komunave dhe njësive të vetëqeverisjes lokale, qeveria formoi trup koordinativ të cilin e koordinon ministri për pushtet lokal, dhe në këtë trup koordinativ janë anëtarë përfaqësues të gjashtë ministrive resoriale përmes të cilave do të zhvillohet financimi, por gjithsesi janë të kyçur edhe përfaqësues të ministrisë së financave, sepse ata disponojnë me trezorin dhe buxhetin.
Kështu që ky trup koordinues në tërësi do të përcjellë dhe monitorojë procesin e implementimit që do ta bëjnë komunat që t’i realizojnë këto projekte me të cilat kanë aplikuar. Hapësira për manovrim, ose hapësira për shpenzim, të themi joadekuat të këtyre mjeteve të dedikuara është i vogël, gati i pamundshëm. Kështu që mendoj se është në interes të dyanshëm…

Lideri: A parashihen penale nëse ndonjë kryetar komune nuk realizon projektin?
Perinski: E dini si, kryetarët e komunave do të pranojnë mjete në bazë të punëve të kryera, që do të thotë se nuk do t’i avancojmë, që të mos ua japim atë komoditet që paratë të flejnë në ndonjë xhirollogari dedikuese, kurse ata të mos bëjnë asgjë. Por siç do të zhvillohen projektet, si do të vijnë situatat përfundimtare me faza, ashtu do të aplikojnë në ministrinë resoriale dhe përmes ministrisë së financave do t’i pranojnë mjetet. Kështu që pres dinamikë të shpejtë, sepse edhe vetë kryetarët e komunave janë të vetëdijshëm se duhet të punojnë shpejtë, pasi viti i ardhshëm është vit zgjedhor.

Lideri: Një pikë e dobët, sa i përket Vetëqeverisjes lokale është qyteti I Shkupit, sepse gjatë kohq qytetarët e Shkupit përballen me problem elementare siç janë transporti, higjiena dhe problem tjera të ndryshme. A keni ndonjë plan se si t’i nxitni, ose të ndikoni te qyteti I Shkupit që t’i tejkalojnë këto probleme?
Perinski: Problemet në qytetin e Shkupit me të vërtetë janë shumë të mëdha dhe nuk janë krijuar me formimin e kësaj qeverie, por edhe më herët ne si parti politike kemi alarmuar në disa raste se është çrregulluar funksionimi normal i qytetet për iks shkaqe. Por në fund të ditës, çdo herë menaxhmenti mban përgjegjësi, si bartës i aktivitetit dhe ai është që duhet të lëvizë përpara, e jo mbrapa. Ne si Qeveri kemi zgjatur dorën dhe e kemi thirrë udhëheqësinë e qytetit në Qeveri që të kemi mundësi të njihemi burimisht me problemet me të cilat përballet qyteti. Por përveç akuzave ndaj Këshillit të Qytetit të Shkupit nuk dëgjuam asgjë edhe pse dëshironim të dëgjojmë se me çfarë pajisje disponon Higjiena Komunale, si është gjendja e autobusëve në NTP, respektivisht me problemet më acute që më së tepërmi rëndojnë mbi qytetin e Shkupit dhe qytetarët. Ndaj këtyre kërkesave nuk morëm asnjë informacion, përveç akuzave ndaj Këshillit të qytetit të Shkupit për mosmiratim të programeve për punë, ani pse edhe ato programe që nuk ishin miratuar, më pas u miratuan në Këshillin e Qytetit të Shkupit dhe prap nuk kemi kurrfarë ndryshimi. Në esencë qyteti i Shkupit dhe sistemi i qytetit të Shkupit tërësisht është deroguar dhe mua më vjen shum keq që po e them këtë. Por thjesht që të përmirësohet gjendja në teritorin e qytetit të Shkupit nevojitet qasje sistematike, që ne jemi duke e punuar dhe për një kohë shumë të shkurtër do të dalim me propozim zgjidhje se si mund të përmirësohet kjo. Ato propozim zgjidhje, gjithsesi nuk do të jenë vetëm për qytetin e Shkupit pasi të gjitha kounat janë të rëndësishme për ne, por një pjesë e madhe e fokusit, mund të them pjesa kryesore e fokusit do të jetë në qytetin e Shkupit. Aty nevojiten zgjidhje sistematike, jo vetëm në pjesën e qytetit, por edhe në pjesën e ndërmarrjeve komunale, sepse obligimet që tani i gjenerojnë ndërmarrjet publike në bazë të informatave të mia jozyrtare janë marramendëse dhe ato mjete dikush duhet t’i kthejë, respektivisht ato para i kthejmë un, ju, kolegu juaj, kolegët e mi, ose thënë shkurt qytetarët e Shkupit…

Lideri: Keni dyshime për keqpërdorime, ose për menaxhim të keq…
Perinski: Shikoni, qyteti i Shkupit është aq i mbyllur sa që prej aty nuk mund të merni asnjë informatë. Unë nuk mund të them që ka keqpërdorime, sepse nuk jam organ kompetent dhe nuk kam informatë, e as që do të lejoj që dikë të akuzoj siç unë u akuzova një herë, pa pasur argument për akuzat. Kështu që do të presim ët shohim, fundi i mandatit siç thuhet është tek dera vitin e ardhshëm në tetor do të kemi atje udhëheqësi të re dhe mendoj se do të habitemi nga ajo që do të shohim, por most ë prejudikoj, të presim… Ndryshe, është fakt se jo vetëm që qyteti i Shkupit nuk menaxhohet mirë, por nuk menaxhohen as ndërmarrjet komunale, obligimet e tyre rriten për çdo ditë, që do të thotë se dikush diçka nuk punon si duhet.

Lideri: Kurse shërbimet nuk ofrohen rregullisht…
Perinski: Për këtë as nuk kam më dilemë, sepse të gjthë po e përjetojmë këtë. Ne si qytetarë të Shkupit për çdo ditë e kemi sfidë të arrijmë me kohë në vendin e punës, pa marë parasysh se lëvizim me veturë. Kjo rrëmujë shkaktohet për shkak se nuk kemi transport adekuat publik. Mund të ju them se në bazë ditore unë pranoj më shumë se 100 fotografi nga deponi të egra që formohen në territorin qendror të qytetit, nuk flasim për komunat rurale, flasim për territorin e pjesës qendrore të qytetit si komuna e Karposhit, komuna e Qendrës, Aerodrom… E gjith kjo është për shkak se nuk mblidhen në mënyrë adekuate mbeturinat që duhet të mblidhen në bazë të planit operativ të ndërmarrjes komunale. Këtu nuk nevojiten këshilla e as filozofi.

Lideri: Zgjidhjet që i përmendët do jenë zgjidhje ligjore, apo vendime të Qeverisë dhe a do të hyjnë në fuqi tani, apo pas zgjedhjeve?
Perinski: Ne veçmë po përpiqemi që ta adaptojmë Ligjin për vetqeevrisjes lokale dh eveçmë e kemi hapur. Bëhet fjalë për Ligj sistemor që buron nga Marrëveshja Kornizë e Ohrit, kurse implementohet që nga viti 2005, kurse është miratuar si vendim në vitin 2002, që do të thotë se bëhet fjalë për ligj që është më I vjetër se dy dekada. Është ligj që realisht qëndron në bazë solide, sepse është përgatitur në bazë të Deklaratës Evropiane për Vetëqeverisje Lokale. Por në bazë të asaj që kemi vërejtur vitet e fundit, vlerësojmë se ai ligj duhet të ketë modifikime të caktuara. E thash se veçmë e kemi hapur, dal ngadal po i detektojmë të gjitha dobësitë e tij dhe për një kohë të shkurtër përmes një procesi të konsultimeve që do të jetë public, transparent dhe maksimalisht i hapur edhe për ju si opinion edhe për ekspertët, për kryetarët e komunave, e gjithsesi ehe për deputetët dhe subjektet politike në Kuvend, do t’i diskutojmë të gjitha dobësitë dhe do të dalim me propozim zgjidhje. Si imperative kemi mundësinë për revokim (shkarkim) të kryetarëve të komunave, sepse funksionarët e vetëm në vend që nuk mund të revokohen janë kryetarët e komunave. Ne vlerësojmë se askush nuk duhet ta ketë atë komoditet dhe në mënyrë plotësues, si lajt motiv kemi mbikqyrjenkomunale, ose thënë popullorçe, policinë komunale, sepse të gjitha ato sfida që kemi në rrugë me hudhjen joadekuate të bërllogut, por realisht edhe me veprimin joadekuat të disa qytetarëve të pandërgjegjshëm, mendojmë se në të ardhmen duhet të sanksionohen. Në fund të ditës, të gjithë ne duhet të kujdesemi për të mirat publike, sepse është në të mirën e të gjithëve.

Lideri: Ideja për revokim të kryetarëve të komunave u paraqit pikërisht për shkak të gjendjes në qytetin e Shkupit. A do të përfshihen me këtë ligj, ose në një mënyrë ata do të shpëtojnë?
Perinski: Kjo zgjidhje ligjore që e paralajmëruam do të vazhdojë pas zgjedhjeve të ardhshme, sepse zgjidhja ligjore nuk mund t’i përfshijë kryetarët aktualë të komunave. Qëllimi ynë kryesor është që këtë process të qartë dhe public konsultativ ta përfundojmë deri më 30 mars të vitit të ardhshëm, me Zotin përpara, që të mund të kemi disa muaj në disponim për miratimin sistemor në Kuvend dhe të respektohen të gjitha procedurat dhe të arrijmë ta përfundojmë diku në fillim të ciklit zgjedhor vitin e ardhshëm.

Lideri: A keni zhvlluar konsultime me partitë politike, si është disponimi politik për miratimin e ndryshimeve që i keni planifikuar, veçanërisht për mundësinë për revokim të kryetarëve të komunave?

Perinski: Në bazë të asaj që e tham për këtë problem, mendoj se nuk ka parti politike e cila do të mohojë se ai ekziston, veçanërisht për shkak se nevoja u paraqit para së gjithash si nevojë nga qytetarët, por edhe nga partitë politike, sepse mendoj që thejsht askush nuk mund të jetë imun ndaj këtyre ngjarjeve që për çdo ditë si shkupjanë po i përjetojmë. Gjithsesi, e thash edhe pak më parë, kur do të kemi zgjidhje, propozim zgjidhje, që kanë të bëjnë me ndryshimin e Ligjit për Vetëqeverisje lokale, pasi bëhet fjalë për ligj që miratohet me dy të tretat, nuk dëshirojmë që asgjë të miratojmë në mënyrë kontrabanduese. Domethënë, apsolutisht dëshirojmë që gjithçka që planifikojmë të intervenojmë, gjithçka të publikohet në formë transparente dhe të debatohet, që të dëgjojmë qëndrime të ndryshme. Kështu që në fazën e parë i kemi detektuar dobësitë dhe i kemi modeluar këto dy imperative, siç thash, mundësinë për revokim të kryetarëve të komunave dhe formimin e policisë komunale, pastaj në fazën e dytë hyn proces i gjerë konsultativ në të cilin do ët kyçen kryetarët e komunave, sektori joqeveritar, gjithsesi të gjitha partitë që janë në Kuvend, të gjitha Komisionet duke përfshirë edhe Komisionin për Vetëqeverisje lokale në Kuvend, BNJVL-në, e kështu me radhë. Bukvalisht ët gjithë faktorët sepse dëshirojmë t’i dëgjojmë mendimet e tyre, që të mund të bëjmë diçk që është më adekuate për të gjithë neve.

Lideri: Me siguri pritni se me këtë do të përmirësoni qasjen e kryetarëve të komunave ndaj obligimeve që i ndërmarin?
Perinski: Unë pres që jo jo vetëm që do të ndryshon sjelljen, por paksa do t’i motivojë dhe do e rritë kualitetin e punës së organeve të Vetëqeverisjes lokale, sepse do e dinë se nuk kanë komoditet të mos punojnë dhe katër vite askush të mos mundet t’i shkarkon. Thjesht mendoj se përkrah motivimit, do të jenë të detyruar të bashkëpunojnë ngusht me votuesit e tyre gjatë tërë mandatit. Kjo do të thotë t’i përfshijnë në vendosje për buxhetin, t’i përfshijnë në krijimin e programeve dhe projekteve që planifikojnë t’i financojnë në periudhën vijuese… Mendoj se do të jap një impuls plotësues në pjesën e (18:04) komunikimit dykahësh mes kryetarit të komunës dhe qytetarëve dhe vetëm në këtë mënyrë mund të arrihet sukses. Për këtë arsye, qytetet më të mëdha evropiane janë funksionale dhe funksionojnë në pajtim me nevojat e qytetarëve, e jo në pajtim me vullnetin e një ose dy personave në kreun e komunës.

Lideri: Çfarë zgjidhje parashikoni për këtë, referendum me shumicë të thjeshtë votash, ose ndonjë zgjidhje më të komplikuar?
Perinski: Patjetër duhet të jetë referendum, sepse secili që është zgjedhur në zgjedhje të drejtpërdrejta nga qytetarët, mundësia e vetme kushtetuese është që të revokohet (shkakrohet) përmes referendumit. Të gjitha gjërat tjera, pragu i nevojshëm, iniciativat për mundësinë e shpalljes së referendumit, do t’i shqyrtojë grupi i ekspertëve dhe ai grup i ekspertëve do të japë propozim zgjidhje më adekuate. Vetëm më lejoni të them diçka që nuk e përmenda. Në raportin e Komisionit të Venedikut nga viti 2019, vetë Komisioni i Venedikut sugjeron që në Ligjin për vetëqeverisje lokale të qëndrojë mundësia për revokim të kryetarit të komunës. Aty është përmendur që ky mekanizëm urgjentisht të zbatohet me kujdes dhe të mos i nënshtrohet keqpërdorimeve. Kjo edhe është e logjikshme. Ne duhet ta vendosim këtë mekanizëm që të vazhdojë për ata të cilët me të vërtetë nuk do të punojnë, e jo t’u japim komoditet partive politike që çdo dy-tre muaj në ndonjë komunë më të vogël të ndryshojnë kryetarët e komunave. Domethënë kjo nuk është ideja jonë, ideja është që të krijojmë mjdeise më funksionale.

Lideri: Një pyetje për fund të intervistës. Emri juaj përmendet si një nga emrat e mundshëm për kryetar të qytetit të Shkupit. Sa janë të sakta ato informata?
Perinski: Po, qarkullon emri im si një nga emrat e kandidatëve të mundshëm për kryetar të Shkupit. Unë jam krenar për këtë, sepse është sfidë dhe krenari e madhe të e përfaqësosh Shkupin. Gjithsesi është një sfidë e dëshiruar. Unë edhe në disa paraqitje të mëhershme publike kam motivuar sa më shumë kandidatë që të paraqiten të interesuar për karrigen e kryetarit të komunës, sepse në atë mënyrë do të rrisim kualitetin e procesit të zgjedhjes. Ju e dini se ne si VMRO-DPMNE jemi vërtetë parti e madhe, prandaj vlerësoj se kushdo që të jetë kandidat nga partia jonë, do të jetë kryetari i ri i Qytetit të Shkupit. Qasja jonë është qasje analitike, do të shohim se çka do të thotë analitika, respektivisht anketat, do e pyesim edhe anëtarësinë dhe kushdo që të jetë kandidat, a do jem unë, apo diksuh tjetër, mendoj se të gjithë do të përkrahemi njëzëri dhe qytetin do ta bëjmë vend shumë më të bukur për jetesë në krahasim me atë që është tani. Deri atëherë, më besoni, me të vërtetë kemi shumë sfida në Ministrinë e vetëqëverisjes lokale, sepse edhe prej këtu dëshirojmë që gjithsesi ta afrojmë tek normat dhe proceset evropiane, pasi atë që e pamë në Slloveni në udhëtimin e javës së kaluar, me të vërtetë na mahniti se si funksionojnë gjërat si ora, kurse nuk janë aspak të ndryshëm nga ne. që do të thotë se gjërat varen prej nesh dhe mendoj se mund të korigjohemi.

Lideri: Ju falemnderit për intervistën.
Perinski: Falemnderit edhe juve për mundësinë.