Lajmet e reja

Shkenca në prag të zbulimit të madh – planeti i parë jashtë galaktikës sonë

Një sinjal i mundshëm i një planeti të ri të vendosur në galaktikën Messier 51 u zbulua nga teleskopi NASA-Chandra.

Ky planet është 28 vite dritë larg nga galaktika e Rrugës së Qumështit.

Ky zbulim bazohet në tranzite, ku kalimi i një planeti përpara një ylli bllokon një pjesë të dritës së tij dhe kështu krijon një reduktim karakteristik të shkëlqimit që teleskopët mund të zbulojnë.

Shkencëtarët tashmë e kanë përdorur këtë teknikë për të gjetur mijëra ekzoplanete. Por Rosen di Stefano dhe kolegët e saj po kërkonin ndryshime dhe rënie të shkëlqimit të marra nga një objekt i njohur si shkëlqimi binar i rrezeve rëntgen.

Këto objekte përmbajnë një yll neutron ose një vrimë të zezë që nxjerr gaz nga një yll shoqërues në orbitën e afërt.

Materiali pranë një ylli neutron ose vrime të zezë mbinxehet dhe shkëlqen në të njëjtat gjatësi vale si një rreze rëntgen.

Për shkak se zona ku gjenerohen rrezet rëntgen është e vogël, planeti që kalon përpara mund të bllokojë shumicën ose ato të rrezeve. Dhe kjo është pikërisht ajo që e bën më të lehtë zbulimin e tranzitit.

Anëtarët e ekipit që përdorën këtë metodë zbuluan një kandidat ekzoplanet në një sistem binar të quajtur M51-ULS-1.

Ky sistem binar përmban një vrimë të zezë ose një yll neutron që rrotullohet rreth një shoku, masa e të cilit është 20 herë më e madhe se Dielli.

Transitimi i rrezeve rëntgen zgjati rreth tre orë gjatë së cilës emetimi i rrezeve rëntgen u reduktua në zero.

Bazuar në këtë dhe informacione të tjera, shkencëtarët vlerësojnë se planeti mund të ketë madhësinë e Saturnit. Ata gjithashtu vlerësojnë se ai rrotullohet rreth një ylli neutron ose vrimë të zezë në rreth dyfishin e distancës së Saturnit nga Dielli.

“Ne po përpiqemi të krijojmë një hapësirë krejtësisht të re për të gjetur botë të tjera. Ne po kërkojmë kandidatë për planetë në gjatësi vale me rreze X dhe kjo mund të na ndihmojë të krijojmë një strategji për kërkimin në galaktika të tjera”, tha Rosana di Stefano nga Qendra për Astrofizikë në Kembrixh, SHBA.

Studiuesit janë të vetëdijshëm se nevojiten më shumë të dhëna për të konfirmuar interpretimin e tyre të zbulimit të ri.

Një nga shpjegimet që kanë marrë në konsideratë astronomët është se eklipsi u shkaktua nga një re gazi dhe pluhuri që kaloi para burimit të rrezeve rëntgen.

Megjithatë, ata besojnë se kjo nuk ka gjasa, sepse karakteristikat themelore të kësaj ngjarje nuk përputhen me vetitë e reve të gazit.

“Ne e dimë se pretendimi ynë është emocionues dhe i guximshëm, ndaj presim që astronomët e tjerë ta shikojnë me kujdes”, tha Julia Berndston nga Universiteti Princeton në Nju Xhersi.

“Ne kemi një argument të fortë dhe ky është, meqë ra fjala, procesi me të cilin shkenca funksionon”, përfundoi ajo.

Ndryshe, deri më tani janë gjetur rreth 5.000 ekzoplanetë – botë që rrotullohen rreth Diellit tonë, por ato janë në galaktikën Rruga e Qumështit.