Autizmi, prindët: Diagnoza e hershme vendimtare. Rehabilitoret dhe logopedet: Janë rritur rastet me autizëm

Numri i fëmijëve me çrregullime të spektrit autik po rritet. Ermira Etemi nën e një fëmije autik vlerson se diagnoza e hershme është vendimtare në të gjithë ciklin e ndërhyrjes dhe trajtimit. Për shkak se vajza e saj nuk i plotëson kushtet ligjore për ndihmë shtetrore të cilat përcaktohen pas analizave të diagnostifikimit ajo terapit vajzës ja bën privat në qendrën e autizmit Flututo për Jetë. Ajo thotë se prindërit e fëmijëve me spektrin e autizmit në vendin tonë ballafaqohen me shumë vështirësi e në mesin e tyre janë kostot e mëdha për terapi, paragjykimi i shoqërisë dhe ndihma e dobët nga ana e shtetit.

“Ne kuader të RMV në të cilat në të gjitha kategorit ka mar rezultate apo mendimet vajza ime është e anashkaluar në këtë drejtim pasi që nuk përputhet me diagnozat e ligjeve sociale dhe nuk kemi mundesi të bëjmë terapi në kuader shtetrore por për fatin tonë të mirë kishim qendrën e aurtizmit në Tetovë. Nëse jepet mendimi pozitiv qe këtij fëmijës i takon mbrojtja e asistencës sociale ateher munde ta shfrytezon. Mirpo kemi kategorinë e vajzës time që nuk gjendet në bazat ligjore në disa pjes të ligjit. Shteti jon të hartoj edhe një pjesë të ligjit që të jeni të liruar nga një pjesë e parcipimit në shërbimet shëndetesore në kuadër të shtetit.”, u shpreh prindi Ermira Etemi për TVM2.

Kompetentet thonë se çdo fëmijë ka specifikën e vet dhe për këtë arsye nuk ka formula magjike që funksionojnë menjëherë. Sipas tyre rol të madhë në detektimin e fëmijëve me autizëm kanë edhe prindërti. Shpesh herë prindërit nuk parnojn se fëmija i tyre është ndryshe dhe kjo stërzgjat procesin intervenimit.

“Autizmi është një spektër që është përhapur shumë. Studimet e fundit trtefgojne se 1 në 5 raste do të paraqitet autizmi, më herët ishte 1 ne 70 por kohëve te fundit është një çregullim që shumica e nenave nuke vërejnë. Shenjat e autizmit janë që e qara e femijes nuk është e njëjtë, çregullimi i gjumit të ushqyerit këta jkanë disa faktorë që prindërit duhet të merakosen. Prinderit kërkojnë ndihmë por nuk pranojnë autizmin. Shumë prindër ikin nga dignostifikimi me autizem, është bërë frig kjo për prinderit.”, tha Ardita Curi, edukatore speciale dhe rehabilitatore.

“Nëse jepet një këshill që fëmija nuk duhet të ekspozohet para ekraneve nga mosha 0 deri në moshën 4 është minimum bazik që mundet të zbatohet. Femija të ekspozohet ndaj jetës rrethanave dhe njerëzve të tjerë të luaj me këta, të bashkepounoj me keta, të mos meret me këta.”, tha logopedja Anita Ferati.

Fatjona Geci nga Qendra “Fluturo për Jetën” tha se kjo dukuri i kap shtetin dhe institucionet të pa përgatitur. Sipas saj duhet që institucionet të bëjnë shumë më shumë për këtë kategori fëmijësh e jo të maltretohen për një asistencë sociale.

“Instuticionet legjislative të bëhen më të ndjeshme ndaj punës që ato kanë. Puna e tyre mos të jetë vetëm të hartojne ligjet, ti dijnë të drejatat të shkruajnë në letra dhe most e impementohen ato. Nuk është e rëndësishme te kemi ligje më shumë se sa zbatimin e atyre. Insitucionet ligjore dhe arsimore duhet të ritin më shumë në zbatimin e tyre që ligjet e vendit ua sigurtojnë këtyre fëmijëve dhe familjëve.”, tha Fatjona Geci nga Qendra “Fluturo për Jetën”.

Mjekët sqarojnë se autizmi është një çrregullim i zhvillimit të fëmijës që zakonisht shfaqet gjatë tre viteve të para të jetës dhe përfshin një spektër të gjerë sjelljesh.