Kalifornia miraton praktikën e indianëve të Amerikës dhe lufton zjarrin me… zjarr

Të armatosur me pishtarë, dhjetëra vullnetarë i vunë zjarrin shkurreve, trungjeve të thata dhe gjetheve në një pyll peri-urban në kontenë Santa Cruz, pranë San Franciskos, Kaliforni.

Është një zjarr i kontrolluar me qëllim pastrimin e ekosistemit për ta bërë atë më rezistent ndaj flakëve. Shteti i Kalifornisë po organizon gjithnjë e më shumë biznese të këtij lloji.

Qëllimi i tyre është parandalimi për të reduktuar intensitetin e zjarreve pyjore që kanë vrarë shumë njerëz në dekadën e fundit dhe janë duke u shumuar për shkak të Ndryshimeve Klimatike.

“Mënyra më e mirë për të luftuar zjarret është me zjarr,” kujton Portia Halbert, shkencëtarja e Parkut Shtetëror të Kalifornisë, përgjegjëse për operacionin. “Bimësia përfundimisht do të digjet gjithsesi. Ndaj duam ta djegim (…), në një mënyrë jo shumë ekstreme, për të shmangur zgjerimin e zjarrit në shtëpi dhe shkaktimin e humbjeve njerëzore”.

Para se t’i vihet flaka bimësisë së ulët të pyllit, gjithçka përgatitet me shumë kujdes. Toka lërohet për të krijuar një vijë të aftë për të kapur flakët, zhvendoset nënshtresa që është shumë afër pemëve dhe vendosen tubat e furnizimit me ujë për të ndërhyrë nëse lind nevoja.

Kështu, zjarri i ulët i kontrolluar djeg dyshemenë pyjore, pa u përhapur në lisat dhe pemët e tjera të natyrës amerikane. Në të ardhmen, në rast zjarri në pyll, flakët do të kenë shumë më pak lëndë djegëse në dispozicion për t’u përhapur në majat e pemëve, duke marrë përmasa shkatërruese.

Urdhërohen evakuime pasi zjarri në Kaliforni është përhapur në 12,000 hektarë

Praktika e indianëve amerikanë

Kalifornia ka përjetuar mega-zjarre me intensitet të paparë dhe përmasa të mëdha në dekadën e fundit. Shfaqja e këtyre zjarreve çoi në realizimin e gabimeve në menaxhimin e tyre, përmbledh Portia Halbert.

Kalifornia e kuptoi se politika e saj e menaxhimit të zjarreve në pyje, e cila ishte hartuar rreth ndalimit të zjarrit me çdo kusht, po rezultonte joefektive. Bimësia e tepërt e mbrojtur dhe e nënshtresës thahet më shpejt për shkak të ndryshimeve klimatike dhe i kthen pyjet në depo pluhuri të aftë për të ndezur zjarret. Për të kufizuar rrezikun, Kalifornia rizbuloi praktikën e zjarreve të kontrolluara që indianët amerikanë përdorën në tokat e tyre dhe e ndaluan në vitin 1850.

Deri në vitin 2025, shteti i Kalifornisë planifikon të djegë 16,000 kilometra katrorë në vit.

Në këtë kontekst, gjatë viteve të fundit, në Kaliforni janë zhvilluar rreth njëzet operacione. Përveç aksionit të zjarrfikësve dhe shërbimeve pyjore, këto shoqata mësojnë individët privatë të organizojnë dhe të kryejnë operacione të tilla.

Megjithatë, pavarësisht këtyre përpjekjeve, shteti është mjaft larg synimeve të tij.

“Duhet të ndryshojmë shkallën,” thotë Jared Childress i Shoqatës së Djegieve me Receta të Bregut Qendror, i cili ka mbikëqyrur zjarrin e kontrolluar në Santa Cruz. “Ne duhet të organizojmë zjarre të tilla në të gjithë Kaliforninë, gjatë vjeshtës, dimrit, pranverës dhe madje edhe gjatë verës.”

Aktualisht, “dritaret” kohore që autoritetet kanë vendosur për operacionet e kontrolluara të zjarrit janë shumë të ngushta.

Sepse nëse pjesa dërrmuese e tyre mbetet “nën kontroll”, kjo praktikë mbetet e vështirë: në vjeshtën e vitit 2022, një zjarr i kontrolluar doli jashtë kontrollit në New Mexico dhe u shndërrua në një zjarr historik që shkatërroi qindra shtëpi.

Por nevojat mbeten të mëdha, sipas Lenia Quinn-Davidson, një eksperte në këtë fushë në Universitetin e Kalifornisë.

“Peizazheve tona natyrore u mungon zjarri,” këmbëngul ai, duke kujtuar se para ardhjes së kolonëve, fiset indiane amerikane digjnin nga 16,000 deri në 45,000 kilometra katrorë çdo vit në rajon.

Për të motivuar qytetarët të ndërmarrin veprime, shteti i Kalifornisë – ku pothuajse gjysma e tokës është në pronësi private dhe mbetet jashtë rrezes së veprimit të autoriteteve – krijoi një fond burimesh të destinuara për organizimin e zjarreve të kontrolluara.

Megjithatë, freni më i madh është mungesa e punëtorëve, sipas Lenia Quinn-Davidson. Mes njohurive të specializuara që kërkohen për zjarret e kontrolluara dhe sasisë së procedurave administrative që kërkohen për organizimin e tyre, “mijëra njerëz kanë nevojë për më shumë trajnim,” thotë ai.

Mes vullnetarëve në pyllin e Santa Cruz-it, Ian Cook mëson gjatë trajnimit t’u kalojë një raport motit vullnetarëve të tjerë në grupin e tij. Falë këtij trajnimi, kjo studente e Ekologjisë ka fituar aftësi të barabarta me ato të një zjarrfikësi.

“Zjarrit nuk i intereson se cilit klub i përket. Duhet të punojmë së bashku sepse është një problem që na shqetëson të gjithëve”.